Mònggv̀n vsv̀ng gorø shìpvn àngni (July 11)

Mònggv̀n vsv̀ng gorø shìpvn àngni (July 11)

Yanila mònggv̀n taq vsv̀ng gorø 7 billion rvzé gǿ vle wawe svng vsv̀ng shvngbe í sí:ngì we ínìgø welòng taq vtiqlv́m rì gvza bungwe sv̀ng gø yv́ng lún shìe.

1987 nøng taq mònggv̀n vsv̀ng gorø 5 billion gǿ gømwe mvsat àngni svng wáshì yv̀:ngì we yv́ng kèní dèni høqshaq July 11 ni svng mònggv̀n vsv̀ng gorø shìpvn àngni wanø wá pv́ngshì ráì wegø íe.

We rvtø kèní vsv̀ng gorø kadángte rvmshì ráì we sv̀ng yv̀ng lú:ngì dvgvp vsvng gorø luqmvnshì we dangrì svng yv̀:ngì nø àngò lvjøm svng gø gùn dvtøp lv́m mvtúrì sv̀ng gø yv́ng lúnshì ráì wegø íe.

Yani sv̀ng 1989 nǿng taq United Nations Development Programe (UNDP) mvdò kèní sv̀ngpv̀n gorø shìpvn àngni wanø̀ mvsat shì ráì wegø íe.

World Population Day wawe vsv̀ng gorø shìpvn àngni ò tvnù manggá nø vsv̀ng gorø tiqni mvdàm tiqni luq mvnshì ráì we dang dvdam síngshá lv́m dvpat gø íe.

Vsv̀ng gorø chá vle luqvm we nø mònggv̀n zaqshøprì zø-vm we dang nv̀ng singnø bvnchvt tiqlòngni ílonge. Vsv̀ng gorø luq mvnshì we nø vsv̀ng rì lvpat zìdang vháng we nv̀ng toniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm kadøwa vtit rawe sv̀ng síngshá lúnlv́m shvdøm we dangtaq vchvk tiqlòng íe. Vránø cv̀mré àngmè rìò shiqshàn tvrà dangrì sv̀nggø vsv̀ng gorø rì mvdàmø yv̀:ngì nø̀ kadø wa pvran vduwe dangrì dvdam lúnlv́m mvtú tiqlòng gø íwe sv̀ng vtà:nò we íe.

Welòng mvdàm yv̀:ngì nø vsv̀ng gorø wawe mvdàm vsv̀ng lvpat rìsv̀ng téwa shvring lúnlv́m gø vchvk longe. Vsv̀ng gorø sv̀ng shvyú:mwe taq mà shvla we bv̀nlìrì gø bǿnsháò we sv̀ng shvdǿm we íe.

Unfpa.org í gùn dvtøqwe taq vsv̀ng gorø 8 billion gǿ høqshaq mònggv̀n taq vko vkáng zø̀ngwe, kø̀mzøpwe vsv̀ng lvpat sv̀ng zílún lv́m íwe dang gùn dvtøq shaq íe. Ínìgø dèni høqshaq yalòng mvbø̀n we sv̀nggø vtàn vtnà we íe.

Mònggv̀n vsv̀ngrì dvhø̀ svmaré, lvngàré, vsv̀ng zìdang, kámnøt tvràrì, mvkø̀m mvzøp, hí wur dvciqwe nv̀ng vdè vlwe móngdàn ò dvjà rì mvdàmø shvnip shvnvr we dangrì vhǿ:mò we dangrì yv́ng lúngshìe. Lvpat zìdang vnǿn we vsv̀ngrì sv̀ng yv̀:ngì nø nøt shø̀m lv́m tvràrì mv-vl we gø íe.

Svrabín koqkámpè Francis taqkèní gø 2021 May 14 ni Italy móngdàn taq “cv̀mré shøqshì lv́m tvrà sv̀ng vgám we rìnø cv̀mré lún mvyǿ we vsv̀ngrì dvpat nøt yòl dvzv́r we íe. Pàwálv́m wani we vsv̀ng mv̀ngpòng mvdò rìínø vsv̀ng lvpat sv̀ng màtoò we íe. Cv̀mrérì taqkèní wa cvmré wawe vsv̀ng dvcì sv̀ng shvzatāwe íe” wanø vtan bǿà we íe.

Cv̀mré shvzat lv́m tvrà sv̀ng mvshóngshì we nø toniò rvgaq sv̀ng roqgvr lv́m tvrà sv̀ng gø kadøgø wá lúnlv́m mv-vl long. Lvpat yvnggúng pv̀nyàn vháng vlúnlv́m wawe gø welòng taqni cv̀n longe.”

Vsv̀ng gorø shìpv̀n àngniò manggá wawe nø vsv̀ng gorø shìpvn nvng singnø yvkwe bvnchvtrì svng tubùm pvranā lv́m wawe manggá taq wáshì we gø íe.

Téwa dvshàwe móngdànrì taq yadang nv̀ng singnø̀ tubùm dvbangāwe NGO mvdòrì vl longe. We rì nø vsv̀ngrì ò lvpat zìdangrì vháng vlún lv́m tvràrì sv̀nggø tubùmā we ínø àngmaq sv̀ng nònggwøn zí dabang lv́m vchvk we íe.

Vsv̀ng gorø shìpvn àngni sv̀ng wáshì we àngmanggá dvgá tiq dang taqnø toniò mònggv̀n zaqshøprì sv̀ng vdu vbóng dø vpø shálún lv́m, shvringnø lángshálv́m dvpat wawe manggá taq wáshì wegø íe.

Nøngmaq shvngbe nø mònggv̀n vsv̀ng gorø shìpvn luq mvnshìwe tvrà taq vsv̀ngrì dvhø̀ tasv̀ng tubùm kélv́m nv̀ng paqzí dvkømwe tvràrì tonglv́m rà vchvk we íe.