Mònggv̀n shvrà vrv̀m taq bø̀nwe mvjànrì dvhø̀ taq tòniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm vréshìwe dang vrvm vgám we àngni.

 (November 6)nø, Mònggv̀n shvrà vrv̀m taq bø̀nwe mvjànrì dvhø̀ taq tòniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm vréshìwe dang vrvm vgám we àngni íe.

Yadang svng tiqdòngce dvtit tvle mvyøng we taq,Nǿng vrv̀m November 6 ni taqnø mònggv̀n rvpdoq UN taqkèní mònggv̀n mvjànrì, vzi vrùng wawe tvràrì dvhø̀ taq toniò mònggv̀n dvjàrì, zaqshøprì mvdàm vréshìnø dvzø'ò we dangrì svng roqgar lv́m dvpvt àngni svng wáshì wegø íe. Yani svng wáshì we àng manggá nø mònggv̀n vsvngrì shvngbeí mònggv̀n taq bø̀nwe mvjànrì taqkèní kadø íwe vjúrì dvbu:ngò we dang síngshá lúnlv́m dvpvt wáshì wegø íe. Weni taq mònggv̀n yachàngnø mvjàntø̀m døni mvhøt lv́mrì taqkèní wa vkǿn dvzá:rìe. Mvzi dvyø̀rì sv̀ng gvyaqshìwe, vtìrì sv̀ng nv́mtuq tuq bǿn dvzv́rì we nvng vbarì svng pvlaí vtøp gvyaq dvzá:ráà wenø àngyá mvzuq nǿngrì dvtut bø̀nráì we íe.

Mònggv̀n vsvng dvcìrì gø lvpat rì zíshì ràwe, cèlrì nvng móngzøngcèrìò lvpat rì shí dvzv́rwe nvng wamà, rìngzì rvgaqrì shvngbe svng mvhøtlv́m rvmèrì í vkǿn dvzv́r wenø nøngmaq dvhø̀ shvrà vrv̀mrì taq vyáng yaqdøng dvbu:ngò we íe. Mònggv̀n vsv̀ngrì nv̀ng tòniò mònggv̀n dvjà, zaqshøprì sv̀ng pvlaí vkǿn dvzv́:rì wemvtaq nìnà, sha ngarì sv̀ng gø dvzø lú:ngà.We tvràrì nv̀ng singnø̀ mònggv̀n rvpdoq àngké mvdò (UNEP) taqkèní gø vle á:mìwe 60 nǿng kèní gùn dvtøp lú:ngà we taq mònggv̀n móngdànrì vdòng taq mvjànrì dvbu:ngò yv́ngkèní mvlø̀ng shǿngcùngrì, jà, lòngsíng dø íwe vpǿwe pø̀ zaqshøprì (40%) dá:ngte zø ráì we svng gø dvtú we íe.

Wedø tòniò pø̀, zaqshøprì vtølvm we taqkèní gø wedø vzi vrùng walv́m tvràrì, mvjànrì dvbu:ngò wegø 2 dvtàng dá:ngte vháng we svng gø shálún shìe.We mvjànrì taqkèní nø lvpat rì cǿm vnǿn dvzv́rwe, pø̀, zaqshøprì svng gvyaqshì dvzv́rwe mvtaq téwa màshvlawe vjúrì svng bǿn dvzv́r lú:ngòe.Nøngmaq lvpatrì dvkú:mshàì we dvmu bv̀nlìrì mvdàm, rvgaq yachàngò shiqshàn lv́m tvrà, tòniò zaqshøprì svng vtøp dvzv́r lú:ngò kvt cø̀msaq mòngzø̀l lv́m tvràrì gø wedøni vmvngvmwe ínø̀ wedangrì svng kupgar lv́m dvpvt mònggv̀n rvpdoq UN kèní gø cø̀msaq mòngzø̀l lv́m wawe dvlàrì gv́lshì weí dvzaq dvkángshì wedang vtàna:tnà wegø íe.

Ya Mònggv̀n shvrà vrv̀m taq bø̀nwe mvjànrì dvhø̀ taq tòniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm vréshìwe dang vgám we àngni sv̀ng Mònggv̀n rvpdoq UN lìpongmè íwe 2001 nǿng November 5 kèní vrìng yàngà wegø íe.Wemèpvng 2016 nǿng May shvlá 27 ni taqnø we vrìng kàru svng vrá dvráshv̀ng mvsat bǿà we íe. Welòng nøt vrá kàciqò kà vgo kèní “nøngmaqò mònggv̀n yachàng svng tuqrawe 2030 dvhø vdòng taq mòngzø̀l lv́m nvng zìdang vháng dø vrang lúnlv́m” wawe kà vgo kèní yani svng wáshì ráì wegø íe.
Wedangrì svng jórlún lv́m dvpvt nø mònggv̀n móngdànrì vrv̀m taq vlwe vsúyaqrì, dù gàmzø̀rì, paqzí vdèrì nvng dang vrv̀m taq shølshúrì shvngbe í roqgar, vrang dvzaqshì lv́m dvpvt gø íe.

Tòniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm mvjànrì rvt kadøwa vtøp dvzv́rwe dang nøngmaq í dvtøpnø mvtúrì lá vdubǿì.Werì taqkèní we tòniò mònggv̀n dvjà sv̀ng roqgvr lv́m àng mvtúrì svng vtán ràlonge. Nøngmaq mònggv̀n vsv̀ngrì ni vrv̀mò shv̀ngkàrì, muqhǿm mvngu shàì we lìpongmèrì, paqzí zùngrì dø íwe shvrà vrv̀m taq mvjànrì rvtnø̀ tòniò mònggv̀n dvjà svng kadøwa vtøp dvzv́r nø̀ gvyaqò wedangrì vchà:ngì wewa íe.Ya Mònggv̀n shvrà vrv̀m taq bø̀nwe mvjànrì dvhø̀ taq tòniò mònggv̀n dvjàrì mvdàm vréshìwe dang vgám we àngni svng wedø íwe mvjànrì taqkèní tòniò mònggv̀n dvjà, Gvray ìshøtri svng kadøwa roqgvr lv́m, kadø øpkángnø̀ vrá shvladø vranglv́m wawe dvlàrì svng vchvk mvdø̀ng kà vgo kèní mvtú láshì we àngni gø íe.

Mònggv̀n vsv̀ngrì shvngbe, téwa svmarérìò àngmaq lvpat cúnshì lv́m tvrà taq tòniò mònggv̀n zaqshøprì nø vchvkwe dangrì taqkèní vbá we dangrì svng síngsháì nø we zaqshøprì svng kadøwa pvranlv́m wawe dangrì svng gø dvdamshì shvlawe àngni gø íe.Wedø mònggv̀n taq vzi vrùng wàlv́m, mvjànrì mvbø̀n lv́m nvng mvjàn tø̀mrì dvhø̀rì taq tòniò mònggv̀n dvjà svng roqgvr lv́m, mònggv̀n svng chutcháng lv́m dvpvt nøngmaq shvngbe vzø̀:mìwe kù:ngà shaqí dvzaq shàì wànø dvkvme.